Kripto Para Çeşitleri Neler?
Kripto para ekosisteminde binlerce farklı kripto para birimi bulunuyor. Farklı fonksiyonları, kullanım alanları ve potansiyelleri olan bu kripto paralar çeşitli başlıklar altında kategorize ediliyor. Dolayısıyla kripto para çeşitleri denildiğinde akla yalnızca tek bir kategori gelmemeli. Doğru bir sınıflandırma olarak kripto paraları dar ve geniş anlamda ele almak ya da farklı çerçevelendirme metotlarına tek tek bakmak anlamlı olabilir. Her iki yöntemle ele alındığında kripto çeşitlerini aşağıdaki şekilde sınıflandırmak mümkün.
Birinci Sınıflandırma Yöntemi: Farklı Çerçevelerden Bakmak
Kripto para türlerini anlamak için çeşitli kaynaklara bakıldığında en yaygın kategorizasyonun farklı çerçeveleme yöntemleriyle olduğu görülüyor. Buna göre kaç çeşit kripto para var sorusuna yanıt olarak şu liste gösterilebilir:
- 1. Çerçeveleme: Coinler, Tokenlar
- 2. Çerçeveleme: Bitcoin, Altcoinler, Tokenlar
- 3. Çerçeveleme: Proof of Work (PoW), Proof of Stake (PoS), Tokenlar, Stablecoinler
- 4. Çerçeveleme: Gizlilik coinleri, Stablecoinler, Takas tokenları, Merkez Bankası Dijital Para Birimleri (CBDC’ler)
- 5. Çerçeveleme: Ödeme para birimleri, Blockchain ekonomileri, Gizlilik coinleri, Kullanım tokenları, Stablecoinler
- 6. Çerçeveleme: Ödeme kripto paraları, Altyapı kripto paraları, Finansal kripto paraları, Hizmet kripto paraları, Medya ve eğlence kripto paraları
- 7. Çerçeveleme: Değer saklama aracı kripto paralar, Akıllı sözleşme kripto paraları, Oracle kripto paraları, Ödeme kripto paraları, Gizlilik kripto paraları, Takas tokenları, Meme coinler
İkinci Sınıflandırma Yöntemi: Dar ve Geniş Açıdan Kategorize Etme
Kripto paraların kategorize edilmesi noktasında fikir birliği bulunmadığı için en sık kullanılan bu iki yöntemi anlamak anlamlı olacaktır. Yukarıdaki sınıflandırmanın yanı sıra kripto paraların dar anlamda ve geniş anlamda gruplandırılması da sıkça görülür.
Dar Anlamda Kripto Para Çeşitleri
Kripto para çeşitleri nelerdir sorusuna dar anlamda coinler ve tokenlar yanıtı verilebilir.
Coin: Kendi blockchain sistemine sahip olan coin’ler, token’larla bu noktada ayrışmaktadır. Kripto paraların bir alt kategorisini ifade etmek için de kullanılan coin, kendine özgü özelliklere ve kullanım alanlarına sahip olabilir. Bitcoin, Ethereum, Shiba, Litecoin, XRP, Eos, Tron, Monero, Solana ve Dogecoin birer coin örneğidir.
Token: Coin ile sıklıkla karıştırılan bir terim olan token’ların coin’lerden farklı olarak kendi blockchain ekosistemleri bulunmaz. Genellikle başka bir blok zinciri üzerinde inşa edilen token’lar, genel olarak bir değeri temsil eder. Maker, Tether, DAI, TONIC, Compound/COMP birer token örneğidir.
Geniş Anlamda Kripto Para Çeşitleri
Kripto paralar geniş anlamda gruplandığında ise ortaya şu liste çıkmaktadır:
Değer Saklama Aracı Kripto Paralar: Zaman içinde alım gücünü ve değerini korumak hatta artırmak için tasarlanmış kripto para birimleri, değer saklama aracı kripto paralar olarak sınıflandırılır. Değer kaybetmeyen bu kripto paraların en spesifik örneği Bitcoin’dir. Ayrıca Ethereum da bu sınıfa örnek olarak gösterilebilir.
Proof of Work (PoW) Coinler: PoW konsensüs mekanizmasıyla yaratılan coin’lerdir. PoW algoritması, yeni blokların madenciler tarafından oluşturulması ve ağdaki işlemlerin doğrulanması için kullanılır. Özellikle Bitcoin’in kullanımıyla öne çıkan PoW diğer birçok kripto para birimi tarafından da kullanılmaktadır.
PoW coin’lere örnek olarak Bitcoin, Ethereum, Dogecoin, Arbitrum, Litecoin, Tellor verilebilir.
Proof of Stake (PoS) Coinler: PoW algoritmasına alternatif olarak geliştirilen PoS, ağdaki yeni blokları oluşturmak ve işlemleri doğrulamak için önceki sahip oldukları varlık miktarına göre seçilen kişileri kullanır. Bu algoritmanın kullanılmasıyla yaratılan coin’ler, PoS coin’ler olarak sınıflandırılmaktadır.
PoS coin’lere örnek olarak Tron, Cosmos, Cardano, Polkadot, Polygon, LTO Network (LTO), BNB (BNB), Terra (Luna), NEAR verilebilir.
Merkez Bankası Dijital Para Birimleri (CBDC’ler): Merkez bankası tarafından ihraç edilen ve genellikle resmi bir yasal ödeme aracı olarak kabul edilen dijital para birimleridir ancak bunlar tam bir kripto para olarak değerlendirilmez.
Akıllı Sözleşme (Smart Contract) Kripto Paraları: Akıllı sözleşme ve dApp işlem ödemeleri için kullanılabiliyor olmaları sebebiyle değerli olan akıllı sözleşme kripto paralarına örnek olarak Ethereum, BNB, Cardano, APTOS, Cosmos, Audius, Avalanche verilebilir.
Ödeme Kripto Paraları: Günümüzde kullandığımız çeşitli ödeme sistemlerinin yerine geçmeyi amaçlayan kripto paralar olan ödeme kriptoları, günlük harcamalar, alışveriş ve ödemelerde kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Ödeme kripto paralarının kullanımı, blockchain teknolojisinin getirdiği avantajlardan, özellikle güvenlik, hızlı işlemler ve sınırsız transfer olanaklarından yararlanmayı amaçlar.
Gizlilik Kripto Paraları: Kullanıcıların işlemlerini ve hesap bilgilerini gizli tutma amacı güden ve bunu sağlamak için de geliştirilmiş güvenlik özellikleri sundukları savunulan kripto paralardır.
Bu kripto para çeşitlerine örnek olarak Zcash (ZEC), Monero (XMR), Beam, Grin, Horizen verilebilir.
Meme Kripto Paraları: İnternet memeleriyle ilişkilendirilen meme kripto paraları, genellikle eğlence amaçlı veya toplulukları bir araya getirme amacı taşıyan projelerdir.
Meme coin’lere örnek olarak Dogecoin (DOGE) ve Shiba Inu verilebilir.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Detaylı bilgi için lütfen tıklayınız.
