Kripto dünyası için olmazsa olmaz merkeziyetsiz sistemler; kodlara işlenen kural setleri, akıllı sözleşmelerle sıkı ilişkileri ve daha pek çok özelliği ile bu yazının ana konusu. Peki, DAO nedir? Merkeziyetsiz sistemler ne vaad eder? Tüm bu soruların cevabını burada bulabilirsin.

DAO Ne Demek?

Merkeziyetsiz otonom kuruluşlar, bir blockchain veya kripto para ağı üzerinde kod tarafından yönetilen ve katılımcılar arasında merkezi bir otoritenin olmadığı bir organizasyonlar olarak nitelendirilmekte. “Decentralized Autonomous Organizations” ifadesinin kısaltması olan DAO’lar, akıllı sözleşmelerin ve blockchain teknolojisinin birleşimiyle oluşturulur ve genellikle katılımcıların oy kullanmasıyla kararlar alır ve fonları yönetir. İlk olarak 2018 yılında Ethereum blok zincirinde oluşturulan bu kuruluşlar, yukarıda da bahsedildiği gibi bir topluluk tarafından yönetilmekte. Yani, bu kuruluşlardaki kurallar, bir merkez tarafından belirlenmez, aksine sistemin kaynak koduna yazılır. Bu sayede kurallar her şartta işler ve bir kişi tarafından kolayca değiştirilemez.

DAO Nasıl Çalışır?

DAO’lardaki kuralların kaynak koda işlendiğinden bahsetmiştik. İşte, bu kurallar, o kuruluşun yasalarını ifade eder ve konsensüs algoritmaları işleme alınır. Aslında DAO için kendi kendini yöneten bir akıllı sistem, diyebiliriz. Ancak her kuruluşta ya da yapıda olduğu gibi DAO’larda da değişiklik yapılması mümkün. Bunun için topluluk içinde, yapılması istenen değişiklikle alakalı bir oylama yapılır. Bu değişiklikler; finansal işlemler, hissedarlarla ilgili konular, karar mekanizmasının değişimi, yeni kural eklenmesi ya da kural değişikliği yapılması gibi pek çok farklı alanı kapsayabilir. Merkeziyetsiz Otonom Kuruluşların çalışma mekanizmasını aşağıdaki gibi özetlemek mümkün.

• Bir DAO oluşturulmadan önce katılımcılar belirli bir amaç veya hedef etrafında bir araya gelir. Bu hedef; bir fon havuzunu yönetmek, bir projeyi finanse etmek, bir karar alma süreci oluşturmak veya diğer belirli görevleri gerçekleştirmek olabilir.
• DAO’nun temelini oluşturacak olan akıllı sözleşme yazılır. Bu akıllı sözleşme, DAO’nun işleyişi ile birlikte fonların nasıl kullanılacağı, oy kullanma süreçleri, yeni kararlar alınırken nasıl oy verileceği gibi kuralları da tanımlar.
• DAO’ya katılmak isteyen kişiler, genellikle belirli bir kripto para birimi veya token ile katılım sağlar ve bu katılım, DAO’nun fon havuzu anlamına gelir.
• DAO, katılımcıların oy kullanarak kararlar almasına olanak tanır. Örneğin bir proje için yatırım yapılması veya fonların belirli bir şekilde kullanılması gibi konuları oylamak için bir sistem oluşturulur. Katılımcılar, DAO’nun belirlediği kurallara göre oy kullanır ve çoğunluğun kararı alınır.
• DAO’nun akıllı sözleşmesi, alınan kararları otomatik olarak uygular. Mesela bir yatırım kararı alındığında akıllı sözleşme, ilgili fonları ilgili projeye aktarabilir.
• DAO’nun güvenliği ve sağlıklı işleyişi için katılımcılar genellikle düzenli olarak denetim yapar ve güvenlik önlemleri alır. Ayrıca, DAO’nun akıllı sözleşmesi zamanla güncellenebilir veya revize edilebilir.

Tüm bu adımlar, bir DAO’nun temel işleyişini tanımlar. Ancak unutma ki her DAO kendine has kurallara, amaçlara ve işleyişe sahip olabilir.

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Detaylı bilgi için lütfen tıklayınız.