Blockchain teknolojisinin önemli teknolojilerinden biri olan akıllı sözleşmeler nedir, ne değildir sorularının yanıtlarını bu içeriğimizde bulabilirsin.
Akıllı Sözleşmeler Nedir?
Akıllı sözleşmeler tıpkı geleneksel diğer sözleşmelerde olduğu gibi bir anlaşmanın şartlarını ve çerçevelerini belirler. Akıllı sözleşmelerin diğer sözleşmelerden en önemli farkı ise kodlarla yürütülmesidir. Ethereum gibi bir blok zincirinin üzerinde çalışan kodlar şeklinde, bilgisayar programları tarafından yürütülen akıllı sözleşmeler (Smart Contract), belirli koşulların karşılandığı durumlarda otomatik olarak çalışır. Tüm işlemlerin şeffaf, güvenilir ve otomatik bir şekilde gerçekleşmesine olanak sağlayan akıllı sözleşmeler; kredi ve sigortadan lojistik ve oyunlara kadar çok boyutlu eşler arası işleve sahiptir.
Akıllı Sözleşmelerin Özellikleri
Blockchain ağında depolanan kod parçası olan akıllı sözleşmeler bir dizi önemli özelliğe sahiptir. Bu özellikler sayesinde bu kod parçacıkları belirli şartlar yerine getirildiğinde otomatik olarak çalışabilir ve çeşitli işlemleri hızlıca yapabilir. İşte akıllı sözleşmelerin özellikleri:
Otomatik İcra Özelliği: Akıllı sözleşmelerin en önemli özelliği otomatik çalışabilmeleridir. Bu sözleşmeler, içerdiği koşulların karşılandığı durumda otomatik olarak çalışır ve birtakım eylemler gerçekleştirir.
Şeffaflık: Akıllı sözleşmelerin kodları, blockchain ya da benzeri dağıtık defter teknolojilerinde şeffaf bir şekilde depolanır. Böylece herkes, sözleşmelerin içeriğini inceleyebilir ve doğrulayabilir.
Güvenlik: Akıllı sözleşmelerin şeffaf yapısı güvenilirliğini destekler. Bunun yanı sıra akıllı sözleşmeler çalıştığı ortam gereği de güvenilirdir; işlemler ve kodlar şifrelenir ve merkezi bir otoriteye karşı dirençlidir.
Programlanabilirlik: Geniş bir yelpazede işlemleri ve iş mantığını içerebilecek şekilde programlanabilir olma özelliğine sahip akıllı sözleşmeler bu sayede karmaşık finansal işlemlerden, oyuncak koleksiyonlarına kadar pek çok alanda kullanılabilir.
Tasarrufluluk: Akıllı sözleşmelerde işlemlerin otomatik bir şekilde gerçekleştirilmesi hem zamandan hem de maliyetten tasarruf sağlar. Sözleşmedeki ara işlem adımlarında dahi üçüncü taraf müdahalesine ihtiyaç duyulmaz.
Dağıtık Defterle Çalışma Özelliği: İşlemlerini blockchain ve benzeri dağıtık defter üzerinde yürüten akıllı sözleşmeler böylece merkezi bir otoriteye dayanmaksızın güvenilir bir şekilde çalışır.
Eşzamanlılık: Birden fazla kullanıcı ya da birden fazla akıllı sözleşme aynı anda çalışabilir veya ağda eşzamanlı olarak işlem yapabilirler.
Doğrulama Özelliği: Akıllı sözleşmeler her işlem öncesinde belirli koşulların sağlandığını doğrular ve bu sayede hatalı işlem yapılmasının önüne geçmiş olur.
İzlenebilirlik: Akıllı sözleşmeler her işlemin tarihi, zamanı ve katılımcılarını kaydederek izlenebilirliği mümkün kılar.
Çağrılabilir Olma Özelliği: Akıllı sözleşmeler, farklı akıllı sözleşmeleri çağırabilir. Böylece diğer akıllı sözleşmelerle etkileşim halinde olabilir.
Geri Alınamaz ve Değiştirilemez: Akıllı sözleşmeler -her ne kadar bazı istisnaları olsa da- blok zincirine eklendikten sonra çoğunlukla geri alınamaz veya değiştirilemez.
Geniş Uygulama Yelpazesi: Akıllı sözleşmelerin sahip olduğu tüm bu özellikler onun, geniş bir uygulama yelpazesine sahip olmasını ve pek çok farklı sektörde kullanabilmesini sağlar.
Akıllı Sözleşmelerle İlgili Önemli Bilgiler
Akıllı sözleşmelerle ilgili derlediğimiz en önemli bilgiler şunlar:
- Büyük resme bakıldığında, akıllı sözleşmeler tarafından desteklenen uygulamalar bankacılık sektörünü işleyiş olarak değiştirmeyi amaçlamaktadır. Geleneksel para birimlerini takas etmek zaman alıcı ve pahalı iken akıllı sözleşmeler sayesinde bu hızlı ve kolaydır. Ayrıca likit varlıkların dünyanın herhangi bir noktasında bir yabancıya borç olarak verilmesi güvenilir ve pek de kolay değilken akıllı sözleşmeler bunu da mümkün hale getirir.
- Akıllı sözleşmeler nasıl çalışır sorusuna kısaca şu şekilde yanıt vermek mümkün: Akıllı sözleşmeler geleneksel sözleşmeler gibi iki tarafa ve birtakım koşullara sahiptir. Farklı olarak akıllı sözleşmeler, kendi kendini yürüten bir kod parçasıdır. Peki bu kod nasıl çalışır dediğini duyar gibiyiz… Akıllı sözleşmelerin arkasında “if-then prensibi” adı verilen ve “X olursa Y yap” şeklinde çalışan bir mantık bulunur. Ayrıca akıllı sözleşmelerin çalışma adımları sırasıyla şu şekildedir: Teklif > Müzakere > Onay > Sağlayıcı Koşullar > İşlem
- Akıllı sözleşmeler yaygın olarak kripto para dünyasında kullanılsa da aslında pek çok farklı sektörde bu sözleşmelerden faydalanılır. Öyle ki ilerleyen yıllarda tedarik zinciri, lojistik, oyun, sigortacılık, sağlık uygulamaları gibi pek çok farklı sektörde akıllı sözleşme kullanımının yaygınlaşacağı öngörülüyor.
- Akıllı sözleşmelerin hukuki bir yaptırımı bulunmaz.
- Akıllı sözleşme sürecinde yapılan işlemler için düşük bir komisyon ödemesi yapılmaktadır. Fakat gelişen bu teknolojinin bugünkü aşamasında, ağ kullanımı yoğunlaştığında akıllı sözleşmenin içeriğine göre değişen yüksek ağ ücretleri ile karşılaşılması mümkündür.
- Akıllı sözleşmelerin yürütülebilmesi için merkezi bir otoriteye, icra mekanizmasına ya da yasal sisteme ihtiyaç duyulmaz.
- Akıllı sözleşmelerde her şey otomatikleştirildiği için manuel dokunuşlardan uzaktır bu da olası hataların önüne geçmesini sağlar.
- Kendi blok zincirine sahip ve akıllı sözleşmeleri destekleyen kripto para birimleri bulunur. Bunlara akıllı sözleşme coin’leri adı verilir. İşte bu coin’ler:Ethereum (ETH)
Binance Smart Chain (BNB)
Cardano (ADA)
Polkadot (DOT)
Tezos (XTZ)
Polygon (MATIC)
Chainlink (LINK)
Akıllı sözleşmelerle ilgili merak edilenlerin tümünü bu şekilde toparlayabiliriz. Eğer blockchain dünyasına daha fazla hakim olmak istersen diğer Blockchain Ekosistem içeriklerimize göz atabilirsin.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Detaylı bilgi için lütfen tıklayınız.
